معنی بقیت الهی بودن

آنچه می‌خوانید بخشی از
کتاب عوامل ورود به عالم بقیة الهی
از اصغر طاهرزاده است.

شخصی از حضرت صادق پرسید:

آیا می توان به حضرت قائم(عج) با عنوان امیرالمؤمنین سلام داد؟

حضرت فرمودند: «لَا ذَلِكَ اسْمٌ سَمَّاهُ اللَّهُ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ لَایُسَمَّى بِهِ أَحَدٌ قَبْلَهُ وَ لَا بَعْدَهُ إِلَّا كَافِرٌ قَالَ فَكَیْفَ نُسَلِّمُ عَلَیْهِ قَالَ تَقُولُ السَّلَامُ عَلَیْكَ یَا بَقِیَّةَ اللَّهِ قَالَ ثُمَّ قَرَأَ جَعْفَرٌ(ع) بقیت‌الله خَیْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِین»

نه، این اسمی است که خداوند به «امیرالمؤمنین علی» داده است و هیچ کس به آن اسم نامیده نشده – چه در قبل و چه در بعد- مگر آن که کافر است.

پرسید به هنگام سلام به او چه بگوئیم؟

حضرت فرمودند: بگویید «اَلسَّلامُ عَلَیکَ یا بَقِیةَ اللّه»

سپس حضرت این آیه را خواندند «بَقِیَّةُ اللّهِ خَیْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُؤْمِنِینَ» آنچه از خدا باقی است برای شما بهتر است.

قرآن در آیه­ی 86 سوره­ی هود(ع) از قول حضرت شعیب(ع) آورده که حضرت به مردم می­فرمودند: یك بقیت‌اللهی هست كه همه­ی شما باید آن را داشته باشید و آن برای شما بهتر است از این كه به منافع غیر شرعی دل ببندید. به یک معنی حضرت شعیب(ع) به مردم فرمودند: باید حالِ شما حالِ بقیت‌اللهی شود.

آن حال دارای یك حقیقت متعالی است که همان مقام صاحب الأمر یا انسان كامل است كه جانِ جانِ همه ی انسان­ها است.

حضرت شعیب(ع) به مردم فرمودند: چرا گران می­فروشید؟ چرا ظلم می­كنید؟ «وَلا تَعْثَو فِی الْاَرضِ» در روی زمین سر كشی نكنید، «بَقِیَّةُ الله خَیْرٌ لَكُم» آن چه از خدا باقی است برای شما بهتر است، کافی است در امور خود نظر به خدا داشته باشید تا بقیت‌الله نصیب شما شود که آن بهتر است از سودی که در ازای گران­فروشی می­برید. جمله­ی «بَقِیَّةُ الله خَیْرٌ لَكُم» خبر از آن می­دهد که در کلیه­ی امور می­توان متوجه حقیقتی شد که آن بقیت‌الله است و ارتباط با آن بهترین نتیجه را برای انسان در بر خواهد داشت. «بقیت‌الله» را باید به معنی چیزی گرفت که خداوند در هر امر الهی برای انسان نگه می دارد و از این جهت بر حضرت صاحب الأمر(عج) اطلاق می­شود که خداوند او را نگه داشته تا امر هدایت بشریت را به انتهایِ بلوغ خود برساند.

حضرت صادق(ع) در رابطه با قیام حضرت قائم(عج) می­فرمایند:

«فَإذَا خَرَجَ أَسْنَدَ ظَهْرَهُ إِلَى الْكَعْبَةِ وَ اجْتَمَعَ إِلَیْهِ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا فَأَوَّلُ مَا یَنْطِقُ بِهِ هَذِهِ الْآیَةُ «بقیت‌الله خَیْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ»

ثُمَّ یَقُولُ أَنَا بَقِیَّةُ اللَّهِ وَ خَلِیفَتُهُ وَ حُجَّتُهُ عَلَیْكُمْ فَلَا یُسَلِّمُ عَلَیْهِ مُسَلِّمٌ إِلَّا قَالَ السَّلَامُ عَلَیْكَ یَا بَقِیَّةَ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ فَإِذَا اجْتَمَعَ لَهُ الْعَقْدُ عَشَرَةَ آلَافِ رَجُلٍ فَلَا یَبْقَى فِی الْأَرْضِ مَعْبُودٌ دُونَ اللَّهِ مِنْ صَنَمٍ وَ لَا وَثَنٍ إِلَّا وَقَعَتْ فِیهِ نَارٌ فَاحْتَرَقَ ذَلِكَ بَعْدَ غَیْبَةٍ طَوِیلَةٍ لِیَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ یُطِیعُهُ بِالْغَیْبِ وَ یُؤْمِنُ بِه»

حضرت مهدی(عج) در هنگام قیام پشت خود را به كعبه می­گذارد و 313 نفر یاران مخصوصش پیرامون او اجتماع می­كنند پس در اولین سخن این آیه را می­خواند که: «بقیت‌الله خَیْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ».

سپس می­گوید: من بقیت‌الله و خلیفه و حجت او در میان شما هستم، در این هنگام مسلمین بر وى به عنوان «بقیت‌الله» سلام خواهند كرد، چون ده هزار نفر گرد وى اجتماع كنند (پرچم خود را بلند می­كند و دعوت خود را علنى می­نماید)، پس در روى زمین هیچ بتی نمی­ماند مگر این که در آن آتش می­افتد و می­سوزد، و این خروج بعد از غیبتی طولانى خواهد بود تا خداوند بندگان خود را در ایمان به غیبت آزمایش كند. با دقت در این روایات و روایت دیگری که مصداق بقیت‌الله را حضرت مهدی(عج) می­داند روشن می­شود که ظاهر معنی سخن حضرت شعیب(ع) این است كه ماوراء طلب دنیا و سودجویی دنیایی، بقیت‌الله و آن چیزی که خداوند برای شما باقی گذارده بهتر است، ولی باطن این آیه معارف عمیقی را در بر دارد حاکی از آن که بقیت‌اللهی در عالم هست كه خداوند او را برای شما نگه داشته و او برای شما بهتر است از این که به چیز دیگری فکر کنید، توجه خود را به بقای الهی بیندازید كه فوق دنیا و دنیاطلبی است. برای اهل دنیا اگر هم چیزی بماند در حدّ دنیا است، ولی یك حال و بقایی هست که فوق حالِ دنیاداری است. آن حال، حالِ باقی بودن با حق است. می فرماید: حال باقی بودن با حق که خداوند برای شما نگه داشته برای شما بهتر است از باقی بودن با نان و آب و شهوت.

با دقت در آیه­ی مورد بحث که حضرت شعیب(ع) بیان فرموده­اند معلوم می­شود هر كدام از ما یك حال و مقام بقیت‌اللهی داریم که فساد و حبّ دنیا و تجاوز به مردم، آن عالَم را از ما گرفته و باید به سراغش برویم و آن محقق نمی شود مگر آن که از چیزهایی كه از آن «حال» و «مقام» محروم­مان كرده فاصله بگیریم. ابتدا باید متوجه باشیم چنین عالَمی در ما هست وگرنه حضرت شعیب(ع) نمی­فرمودند: «بقیت‌الله خَیْرٌ لَكُمْ»[26] آن چیزی که خدا برای­تان نگه داشته برای شما بهتر است. پس اگر بتوانیم نظر خود را به آن بیندازیم آن را می­یابیم. برای این كه آن حال را در خود پیدا كنیم، باید ابتدا خود را و حقیقت انسانی خود را بیابیم، در آن حال متوجه می­شویم مقام بقیت‌اللهی كه در ما هست یك جنبه­ی مطلق دارد كه مقام حضرت صاحب الأمر(عج) است و همه­ی احوالات بقیت‌اللهی ما به او برمی­گردد و اوست که در واقع به طور کامل در مقام بقاءِ به حق است.

بریده‌ای از کتاب عوامل ورود به عوالم بقیت اللهی – اصغر طاهرزاده